-
1 чабып үтү
см. чабып узу(вакытны) чабып — үткәрү провести́ ( время) в пусто́й беготне́, пробе́гать по́пусту
-
2 чабып йөрү
-
3 чабып өзү
отруби́ть, разруби́ть, переруби́ть, отсе́чь -
4 чабып үткәрү
прокоси́ть ( весь день) -
5 чабып алу
1) отруба́ть/отруби́ть (кусок, часть от туши), руби́ть, наруби́ть (в каком-л. количестве)2) руби́ть ( некоторое время) -
6 чабып бару
бежа́ть, нести́сь, мча́ться, скака́ть -
7 чабып бетерү
скоси́ть ( всё) -
8 чабып кайту
прибежа́ть, прискака́ть, примча́ться -
9 чабып килү
подбежа́ть к кому-л., чему-л.; прискака́ть ( сюда) -
10 чабып китү
убежа́ть, умча́ться, ускака́ть -
11 чабып ташлау
скоси́ть бы́стро -
12 чабып тору
руби́ть системати́чески, повторя́я вре́мя от вре́мени -
13 чабып төшерү
сруби́ть, отруби́ть (сук и т. п.) -
14 чабып узу
2) обогна́ть, перегна́ть кого-что -
15 чабып үтерү
заруби́ть на́смерть -
16 чабып чыгу
скоси́ть повсю́ду, круго́м -
17 чабып яту
коси́ть (в данное время, в данный момент) -
18 чабу
I перех.коси́ть || косьба́печән чабу — коси́ть се́но
печән чабу вакыты — сеноко́сная пора́, вре́мя сеноко́са, косови́ца
- чабып үткәрү(печән) чабу машинасы — сенокоси́лка
- чабып ташлау
- чабып чыгу
- чабып яту II перех.1) руби́ть, отруби́ть, разруба́ть/разруби́ть || ру́бка2) выда́лбливать/вы́долбить (корыто, лодку)3) выруба́ть, проруба́ть (лёд, прорубь)•- чабып өзү
- чабып тору
- чабып төшерү
- чабып үтерү••III неперех.; разг.чапмаган да, юнмаган да — топо́рная рабо́та (букв. не ру́блено, не отёсано)
1) бежа́ть, бе́гать, нести́сь, мча́ться || беготня́; см. тж. йөгерүелга буена чабу — бежа́ть к ре́чке
куркудан бөтен көчкә чабу — нести́сь во весь дух от испу́га
әле анда, әле монда чабу — бе́гать туда́-сюда́
2) бежа́ть, скака́ть, мча́ться, нести́сь ( о лошади) || ска́чкаатка атланып чабу — скака́ть на ло́шади
3) перен. бежа́ть, нести́сь, мча́ться (о машине, поезде, времени)вакыт чаба — вре́мя бежи́т
машина урманга таба чапты — маши́на помча́лась к ле́су
4) разг. е́здить, разъезжа́тьрайоннан районга чабу — е́здить по райо́нам
5) перен. спеши́ть, торопи́тьсяярдәмгә чабу — спеши́ть на по́мощь
мәктәпкә чабу — торопи́ться в шко́лу
врач артыннан чабу — бе́гать за врачо́м
•- чабып йөрү
- чабып кайту
- чабып килү
- чабып китү
- чабып узу
- чабып үтү IV1) хлеста́ть, па́рить ( веником)2) ударя́ть/уда́рить (по щеке, по лицу); дать пощёчину3) уст.; диал. пра́здновать чтонардуган чабу — пра́здновать ма́ртовский Но́вый год ( по восточному календарю)
сабан чабу — пра́здновать Сабанту́й
V сущ.май чабу — пра́здновать Ма́сленицу
1) пола́, подо́л, фа́лды, низ оде́жды; см. тж. итәкбишмәт чабуы — пола́ бешме́та
чабулары ачылып китте — полы́ распахну́лись
2) клин, клинообра́зный крой (юбки, платья); см. тж. өлге 2)дүрт чабулы итәк — подо́л из четырёх кли́ньев
••чабудан тарту (тоту) — помеша́ть, не позво́лить де́лать что-л.; удержа́ть от соверше́ния чего-л.
чабуны җыеп йөрү — быть бди́тельным, осторо́жным
чабуына ябышу — увяза́ться за кем-л.
-
19 адым
сущ.1) шаг (человека, животных; крупный, мелкий, поспешный, строевой); шаги́адым белән үлчәү — измеря́ть шага́ми
адымны ялгыштыру — сби́ться с ша́га (ша́гу)
адымны кызулату — уско́рить шаги́; приба́вить ша́гу
адымы әкренәйде — он заме́длил шаг (шаги́)
балалар адымы белән йөрү — ходи́ть де́тским ша́гом (шажко́м, шага́ми, шажка́ми)
бер адым якынаю — прибли́зиться на шаг
беренче адымнан ук — с пе́рвого же ша́га (ша́гу); с пе́рвых же шаго́в; на пе́рвых же шага́х
2) шаг, похо́дка, по́ступьсак кына адым белән — осторо́жными шага́ми; осторо́жной похо́дкой (по́ступью)
ышанычлы адымнар белән перен. — уве́ренной по́ступью
салмак адым — пла́вная похо́дка
3) ( о шаге животных при беге) мах, ма́хиэре адым белән чабып бару — скака́ть кру́пными ма́хами ( о лошади)
4) перен. шаг, посту́пок (самостоятельный, решительный, смелый, рискованный, необдуманный)5) тех. ход, шаг•- адым үлчәгеч
- адым ясау•• -
20 байтал
сущ.1) молода́я кобы́ла ( ещё не жеребившаяся)••байтал яманы ике айгырны үчләштерер — посл. (букв. него́дная молода́я кобы́ла поссо́рит двух жеребцо́в)
2) рабо́чая кобы́ла ( которая перестала приносить жеребят или которую не допускают к жеребцу)••байтал чабып бәйге алмас — посл. рабо́чая кобы́ла ( на бегах) при́за не полу́чит
- 1
- 2
См. также в других словарях:
балта — Гадәттә агач саплы, яссы киң чөй рәв. , үткен йөзле чабып кисү коралы. БАЛТА ОСТАСЫ – Балта эше белән шөгыльләнүче кеше. БАЛТА ЭШЕ – Балта ярдәмендә агачтан кирәкле нәрсәләр ясау эше, һөнәре … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бөтерү — 1. Арлы бирле әйләндерү. Тизлек белән әйләндерү 2. Бер уңайга әйләндереп кату (мунчала һ. б. ш. тур.). Бөтеркәләр (1) ясау, бөдрәләү 3. Бөгәрләп йомарлау капчыкны бөтереп кесәсенә тыкты 4. Җитез һәм көчле хәрәкәт белән урап алу, каршылыксыз итү… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
буе — бәйл. 1. Буйга таба юнәлештә; буенча, буйлап урам буе чабып 2. Озынлыгы, буйлыгы, биеклеге кеше буе иген 3. Шул вакыт дәвамында гомер буе … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
буена — сөйл. Буйга таба юнәлештә, буйлап авыл б. чабып йөри 2. БУЕНА – Күрсәтелгән барлык вакыт дәвамында 3. Берәр нәрсәдән, җайланмадан файдаланып, шуның ярдәмендә; белән, аркылы, аша колга б. менү 4. Берәр нәрсә нигезендә, шуңа таянып, карап, шуны… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
буенча — сөйл. Буйга таба юнәлештә, буйлап авыл б. чабып йөри 2. БУЕНА – Күрсәтелгән барлык вакыт дәвамында 3. Берәр нәрсәдән, җайланмадан файдаланып, шуның ярдәмендә; белән, аркылы, аша колга б. менү 4. Берәр нәрсә нигезендә, шуңа таянып, карап, шуны… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
буйлый — сөйл. Буйга таба юнәлештә, буйлап авыл б. чабып йөри 2. БУЕНА – Күрсәтелгән барлык вакыт дәвамында 3. Берәр нәрсәдән, җайланмадан файдаланып, шуның ярдәмендә; белән, аркылы, аша колга б. менү 4. Берәр нәрсә нигезендә, шуңа таянып, карап, шуны… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
егу — 1. Көч белән аудару. Үсеп утырган агачны, игенне һ. б. кисеп яки чабып аудару. Югарыдан җиргә аударып төшерү 2. Җиргә ию, сөрлектерү (игенне) 3. Җиңү, арка белән җиргә салу (көрәштә) 4. күч. Каршы тора алмаслык итү, җиңү 5. күч. Төшерү, куу (эш… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җилтерәтү — 1. Тарткалап йолыккалап, эткәләп төрткәләп, ашыктырып ни дә булса эшләтү, эшләргә мәҗбүр итү 2. Селкетеп, сикертеп, дөбердәтеп алып бару тур. 3. рәв. ҖИЛТЕРӘТЕП – Тиз тиз генә, җәһәт кенә, җитез генә учмаларны җилтерәтеп күтәреп сала. Шау гөр… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җыю — I. 1. Кеше яки хайваннарны төрле урыннардан бер җиргә китерү, туплау. Чәчелеп яткан яки таралып урнашкан нәрсәләрне чүпләп җыйнау, бер савытка тутыру. Җыену, алып китү өчен әйберләрне җыйнау 2. Әкренләп, берәмләп туплау, булдыру һәм күбәйтү.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
итче — 1. Ит белән сату итүче 2. Базарда ит чабып торучы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
каптыру — I. 1. Кабарга бирү 2. Ашарга бирү, бераз гына ашату. II. КАПТЫРУ – 1. Эләктерү (сәдәфне) 2. Кармак белән балык тоту 3. (Балтаны) чабып, кадап кую 4. күч. Эләктерү, ычкынмаслык итеп тоту … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
